Wat is een QEEG ?

Een qEEG (quantitative Electro-encephalogram) is een digitale methode die elektrische activiteit in de vorm van hersengolven meet. Soms wordt ook gesproken over brain mapping.

Hersengolven zijn ritmische elektrische impulsen als gevolg van miljoenen neuronen in je hoofd die met elkaar communiceren. Hersengolven geven belangrijke informatie over het functioneren van je brein.

Lang werd gedacht dat enkel de locaties in ons brein waar er (te) veel of weinig activiteit is, belangrijk zijn. Maar tegenwoordig kijken we ook naar netwerken die vlot moeten kunnen switchen, al naargelang wat je wil doen. Bijvoorbeeld je wil ‘s morgens uitgerust wakker worden, soms heel hard nadenken en problemen oplossen, of toch wat mijmeren of dagdromen, luisteren naar een gesprek, emoties laten komen en gaan zonder overspoeld te worden, genieten van muziek, en ‘s avonds je ‘knop’ omdraaien en tot rust komen, om daarna gemakkelijk in slaap te vallen en alle slaapfasen goed te doorlopen. Al deze activiteiten vergen verschillende samenwerkingen in je brein, en als je flexibel kunt switchen tussen netwerken dan heb je een goede ‘mentale flexibiliteit’.

Een functionele hersenscan (via een QEEG) laat afwijkende patronen zien die verklaren waarom iemand zicht angstig, impulsief, emotioneel ontregeld of moe voelt, niet in gang geraakt, chaos of ‘mist’ in het hoofd ervaart, verslaafd is en chronische pijn ervaart.

Wanneer is een (Q)EEG interessant ?

• Om een bestaande psychiatrische diagnose te verfijnen. Een psychiatrische diagnose komt tot stand door het observeren/vertellen over emoties en gedrag. Een QEEG geeft een meer objectieve kijk op de problematiek. Bij 15% van mensen met een angststoornis, en bij 30% met een paniekstoornis, hebben erg ontregelende epileptiforme hersenactiviteit. De beschrijving van hun emotionele klachten (angst en paniek), krijgt dan een heel andere betekenis en oorzaak, en met psychotherapie krijg je dit niet opgelost.

• Om de functionele gevolgen van een hersentrauma (vb door hersenschudding of beroerte) in kaart te brengen

• Om de therapie verder uit te stippelen. Een QEEG voorspelt zelfs welke medicatie zal helpen of net niet. Bijvoorbeeld:

  • Epileptiforme hersenactiviteit (30% van ADHD, 60% van ASS) moet gestabiliseerd worden (met medicatie of neurofeedback) anders blijven de klachten aanwezig.

  • Bij een ADHD diagnose wordt vaak stimulerende medicatie (vb Rilatine) voorgeschreven, dit werkt enkel wanneer er trage EEG activiteit is in de frontale cortex. Maar >30% van mensen met ADHD hebben niet de trage maar heel snelle (beta spindle) activiteit, en dan vererger je de klachten met stimulerende medicatie.

• Om de oorzaak van een hardnekkige klinische problematiek te achterhalen (wanneer klachten aanwezig blijven ondanks psychotherapie en medicatiegebruik)

• Om helderheid te geven bij overlappende psychiatrische diagnoses. Zogenaamde ‘transdiagnostische EEG biomarkers’ zijn de oorzaak van de vele overlappingen tussen psychiatrische diagnoses. Dit zijn specifieke patronen in hersenactiviteit die verstorend kunnen werken.

Concreet

Een EEG cap wordt op het hoofd geplaatst en de gaatjes (19 locaties, 1 aarding en 2 referenties) worden één voor één gevuld met een zoutoplossing. Dan kijken we samen ‘live’ naar je hersenactiviteit, en corrigeer ik mogelijke artefacten. De elektrische hersenactiviteit moet zo puur mogelijk zichtbaar zijn. Dan start de eigenlijke meting, en zit je rustig 10 minuten met ogen open, en 10 minuten met gesloten ogen. Ik help je hierbij natuurlijk, zodat dit zo comfortabel mogelijk kan verlopen.  

Praktisch

Een afspraak met QEEG kan tot 1,5 uur duren. Op voorhand worden instructies gegeven om zo betrouwbaar mogelijke data te bekomen, zoals haren wassen, maar zonder afwerking met conditioner, gel etc. Tijdens de uren voorafgaand aan de consultatie geen cafeïne of nicotine. Een zo goed mogelijke nachtrust. Enkel de noodzakelijke en voorgeschreven medicatie. Etc etc

Er zal je gevraagd worden om enkele vragenlijsten in te vullen naargelang de vermoede problematiek.

Na de meting

Na het verzamelen van de data tijdens de meting  moeten er verschillende stappen gezet worden waarbij de data worden geanalyseerd, visueel voorgesteld en geïnterpreteerd, en vervolgens bepaald wordt welke onderliggende hersenstructuren betrokken zijn, om uiteindelijk te resulteren in een verslag.

1.       Analyse : Onmiddellijk na de meting ga ik aan de slag door de bekomen EEG data in WINEEG software nauwkeurig te bekijken, op zoek naar patronen en mogelijke afwijkingen. Dit gebeurt met het blote oog, seconde per seconde. Want op dit moment bestaat er geen betrouwbare software met artificiële intelligentie die dit proces volledig zou kunnen overnemen. De artefacten of storingen worden uit de data verwijderd aan de hand van een onafhankelijke componenten analyse (ICA). Afwijkingen worden voor het eerst in kaart gebracht, op basis van locatie, morfologie en frequentie.

2.       Visuele voorstelling of mapping: Voor de 19 locaties worden spectra of grafieken geproduceerd met de sterkte (amplitude) van de verschillende hersengolven. Ik ga dan na welke kenmerken of biomarkers aanwezig zijn:

•  de algemene sterkte of amplitude van de hersengolven (background EEG amplitude)

• de snelheid waarmee je brein informatie verwerkt (Posterior Dominant Rhythm),

• de mate waarin algemeen een gevoel van ontspanning kan uitgelokt worden (Sensomotorisch Ritme)

• functionele verschillen tussen de hersenhelften, die moeten aanwezig zijn, maar mogen niet te groot zijn, vooral in de frontale hersenhelften

• verbanden tussen klachten (symptomen), hersen locaties en EEG activiteit kunnen hier goed gelegd worden  

• voor elke afwijking worden hier de exacte parameters bepaald, zoals locatie en frequentie

3.       Interpretatie: op basis van alle informatie uit voorgaande stappen kan ik kijken welk zogenaamd ‘fenotype’ of neurofysiologisch profiel jouw klachten en problemen zo goed mogelijk kan verklaren. Fenotypes vormen een goede basis om te bepalen welke behandeling effectief is, zoals specifieke medicatie, gedragsinterventies en/of een neurofeedback protocol.

4.       Verslag: Een gedetailleerd verslag bevat technische informatie over de procedures, een overzicht van alle vaststellingen met screenshots, brain maps, klinische verbanden, conclusies en therapeutisch advies.